Czym jest SOKiK?
Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest Sąd Okręgowy w Warszawie, którego właściwość została ustalona w Kodeksie postępowania cywilnego i obejmuje rozpoznawanie w szczególności spraw toczących się przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zgodnie jednak z kodeksowymi regulacjami, do kompetencji SOKiK należy również prowadzenie postępowań z zakresu regulacji energetyki. Sąd ten właściwy jest w:
- rozpoznawaniu odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki,
- rozpoznawaniu zażaleń na postanowienia Prezesa URE wydawane w postępowaniach prowadzonych w oparciu o ustawę z 10 kwietnia 1997 roku – Prawo energetyczne (ustawa – Prawo energetyczne).
Dlaczego branże regulowane mają inny tryb odwoławczy?
Z uwagi na specyfikę spraw odnoszących się do branż regulowanych, a zwłaszcza ich częstą złożoność i skomplikowaność, ustawa – Prawo energetyczne przewiduje, że co do zasady, do spraw z zakresu regulacji energetyki stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, jednakże w sprawach odwoławczych zastosowanie znajduje Kodeks postępowania cywilnego. Od decyzji czy postanowienia Prezesa URE nie przysługują bowiem standardowe środki odwoławcze przewidziane przepisami procedury administracyjnej (skarga do NSA czy wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy).
Przyjęcie takiego rozwiązania powoduje, że wniesienie odwołania do SOKiK ma charakter wniesienia powództwa.
Odwołanie w postępowaniu z zakresu regulacji energetyki stanowi szczególny środek prawny – w tego rodzaju sprawach przysługuje bowiem odwołanie kierowanego do sądu powszechnego, a nie sądu administracyjnego.
Podstawową różnicą między rozpoznaniem sprawy przez SOKiK a sąd administracyjny jest fakt, iż postępowanie zainicjowane wniesieniem odwołania toczy się w ramach postępowania cywilnego, kontradyktoryjnego, tj. takiego, w którym spór toczą dwie przeciwstawne strony. Postępowanie przed sądem administracyjnym zmierza do kontroli wydania decyzji czy postanowienia pod kątem jego legalności i celowości.
Jaki jest termin na wniesienie odwołania?
Odwołanie od decyzji Prezesa URE wnosi się w terminie dwóch tygodni od dnia jej doręczenia. Termin na wniesienie zażalenia na postanowienie Prezesa URE wynosi siedem dni. Uchybienie terminowi powoduje odrzucenie odwołania przez SOKiK.
Wskazany ustawowo termin nie może zostać przedłużony. Istnieje natomiast możliwość wnioskowania o jego przywrócenie w razie, gdyby został przekroczony. Aby wniosek o przywrócenie terminu przyniósł oczekiwany skutek, należy dołączyć do niego samo odwołanie.
Należy pamiętać, że prawidłowo odczytując regulacje wynikające z kpc i kpa, istnieje możliwość publikacji decyzji Prezesa URE w drodze obwieszczenia w Biuletynie Informacji Publicznej – wówczas, prawidłowo pouczona strona jest związana terminem na złożenie odwołania od dnia obwieszczenia.
Do kogo wnosi się odwołanie?
Odwołanie wnosi się do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za pośrednictwem Prezesa URE, który jest zobowiązany do przekazania go sądowi wraz z aktami sprawy.
Jednakże, jeśli Prezes uzna odwołanie za słuszne, może on odstąpić od przekazywania akt sądowi i uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części (samokontrola, tj. instytucja znana prawu administracyjnemu). Ma on wobec tego obowiązek niezwłocznie zawiadomić stronę poprzez przesłanie jej nowej decyzji, od której strona również może się odwołać.
Jakie warunki formalne odwołanie do SOKiK powinno spełniać?
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, odwołanie do SOKiK powinno czynić zadość wymogom przewidzianym dla pisma procesowego. Sąd Najwyższy wyraził pogląd o tym, aby odwołanie w takich sprawach traktować na równi z pozwem.
Odwołanie powinno zawierać:
- dokładne oznaczenie zaskarżonej decyzji,
- przytoczenie zarzutów wobec zaskarżonej decyzji wraz z ich zwięzłym uzasadnieniem,
- wskazanie dowodów w sprawie,
- wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji w całości lub części.
Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów może odrzucić odwołanie, jeśli z jakichś przyczyn okaże się ono niedopuszczalne (choćby, jeśli wnoszącym je nie jest ani strona, ani osoba zainteresowana) albo jeśli konieczne do uzupełnienia braki formalne nie zostaną uzupełnione w wyznaczonym terminie. Odwołanie jest odrzucane postanowieniem uznawanym za kończące postępowanie.
Złożenie odwołania podlega opłacie w wysokości 1 000 złotych, natomiast zażalenia 500 złotych.
Strony sporu przed SOKiK
Stronami postępowania przed SOKiK są:
- Prezes URE (jako wyłączny pozwany),
- wnoszący odwołanie (jako wyłączny powód),
- zainteresowany.
Prezes URE może być reprezentowany przez pracownika URE.
Zgodnie z treścią kpc, zainteresowanym jest osoba, której prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia w sprawie.
Jeśli zainteresowany nie został wezwany do udziału w postępowaniu, SOKiK wezwie go na wniosek strony albo z urzędu. Za najwłaściwsze uznaje się traktowanie zainteresowanego w sposób ujęty w art. 510 kpc odnoszącym się do jego osoby w postępowaniu nieprocesowym, tj. osoby, której praw dotyczy wynik postępowania i która może wziąć udział w postępowaniu (staje się wówczas uczestnikiem) albo poprzez interpretowanie pojęcia interesu, o którym mowa zarówno w art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego, jak i w art. 189 kpc.
W stosunku do prowadzonego przed SOKiK postępowania z udziałem zainteresowanego, odpowiednie zastosowanie mają przepisy o interwencji ubocznej samoistnej. Interwencja samoistna zachodzi, jeśli z istoty spornego stosunku prawnego lub przepisu prawa wynika, że wyrok ma w sposób bezpośredni wpłynąć na interwenienta i przeciwnika strony, do której ten pierwszy przystąpił.
Jakie skutki wywołuje wniesienie odwołania do SOKiK?
Złożywszy odwołanie od decyzji Prezesa URE, strona może zawnioskować do sądu ochrony konkurencji i konsumentów o wstrzymanie wykonania decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy.
SOKiK oddali odwołanie od decyzji Prezesa URE (wyeliminuje z obrotu prawnego), jeśli nie znajdzie podstaw do jego uwzględnienia. W sytuacji, gdy sąd stwierdzi, że odwołanie było zasadne, może on decyzję Prezesa URE uchylić albo zmienić w części lub całości, orzekając co do istoty sprawy. Jest to katalog zamknięty i sąd nie ma możliwości wydania orzeczenia innej treści, w tym skierowania sprawę do ponownego rozpoznania.
Decyzję uchyla się wówczas, kiedy była ona dotknięta niemożliwymi do usunięcia na etapie postępowania wadami proceduralnymi; nie jest możliwe uchylenie decyzji przy brakach w ustaleniach stanu faktycznego. Uchylenie decyzji Prezesa URE następuje z mocą wsteczną, co zostało ugruntowane w orzecznictwie.
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, SOKiK może również umorzyć zainicjowane odwołaniem postępowanie , jeśli na przykład wnoszący odwołanie je wycofa albo strony zawrą ugodę co do tego odwołania.
Czy prawa do wniesienia odwołania można się zrzec?
Tak. W trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania, stronie przysługuje możliwość złożenia organowi oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania. Powoduje to, że decyzja staje się prawomocna i ostateczna.
Czy w sprawach z zakresu regulacji energetyki przysługuje skarga kasacyjna?
Tak, zgodnie z art. 479 [56] § 2 kpc, niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia, od wydanego w drugiej instancji orzeczenia przysługuje skarga kasacyjna. Postępowanie z zakresu regulacji energetyki podlega bowiem wymogom postępowania dwuinstancyjnego.
Wsparcie prawnika w postępowanie odwoławczym z zakresu regulacji energetyki
Jak każde postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, postępowanie odwoławcze w sprawach decyzji i postanowień wydawanych przez Prezesa URE wymaga profesjonalnej i rzetelnej pomocy doświadczonego prawnika. Jeśli jesteś przedsiębiorcą chcącym wnieść do SOKiK odwołanie w tego rodzaju sprawie, skontaktuj się ze mną.