Kto może zostać prosumentem
Ogromny sukces gminnych programów dotacyjnych oraz rządowego programu Mój Prąd sprawił, że właściciele domów jednorodzinnych oraz przedsiębiorstw, w skład których wchodzą odpowiednie nieruchomości a także użytkownicy obiektów użyteczności publicznej, mogą korzystać z dopłat do instalacji OZE.
Argumentem za inwestycją we własną instalację odnawialnego źródła energii jest możliwość uzyskania statusu prosumenta i korzystanie z systemu opustów.
Żeby zostać prosumentem, nie trzeba rejestrować w tym celu działalności gospodarczej. Nie ma również konieczności uzyskiwania koncesji lub wpisu do rejestru małych instalacji.
System opustów umożliwia „magazynowanie” niewykorzystanej, odprowadzonej do sieci energii elektrycznej. Sprzedawca zobowiązany, czyli największy sprzedawca na obszarze danej sieci dystrybucyjnej[1], dokonuje rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci elektroenergetycznej wobec ilości energii elektrycznej pobranej z tej sieci w celu jej zużycia na potrzeby własne przez prosumenta energii odnawialnej wytwarzającego energię elektryczną w mikroinstalacji.
Efektywność „magazynowania” energii w sieci zależy od mocy instalacji. W przypadku instalacji
o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej:
1) większej niż 10 kW – rozliczenie następuje w stosunku ilościowym 1 do 0,7;
2) nie większej niż 10 kW – w stosunku ilościowym 1 do 0,8.
W praktyce, jeżeli instalacja ma moc 10 kW, to z każdych nie wykorzystanych na potrzeby prosumenta, a wprowadzonych do sieci 10 kWh, prosument może odebrać 8kWh energii. W przypadku zaś instalacji o mocy większej niż 10 kW, z każdych wprowadzonych do sieci 10 kWh można odzyskać 7 kWh.
Podmioty poza nawiasem systemu wsparcia
W praktyce, bardzo trudno jest uzyskać status prosumenta i korzystać z systemu opustów właścicielom mieszkań w budynkach wielorodzinnych oraz lokali użytkowych.
Status prosumenta a przyjęty model biznesowy
Przeszkodą do korzystania z prosumenckiego systemu wsparcia może być także przyjęty model biznesowy. Np. właściciele hoteli mogą korzystać z tylu instalacji prosumenckich, iloma przyłączami dysponują. Przykładem jest inwestycja na dachu hotelu Sofitel Victoria w Warszawie. Jeżeli jednak inwestycja realizowana jest w popularnym systemie condo, zakładającym sprzedaż inwestorom apartamentów i ich udostępnianie gościom hotelowym przez czas określony w umowie, a każdy lokal (apartament) ma osobny licznik energii elektrycznej, wówczas inwestor, dążąc do uzyskanie statusu prosumenta, może napotkać na na takie same przeszkody, jak właściciel lokalu w budynku wielorodzinnym.
Prosument zbiorowy w nowelizacji ustawy OZE
9 czerwca 2020 r., podczas wydarzenia pn. Kongres Fotowoltaiczny PVCON 2020, Przemysław Hofman, Dyrektor Departamentu Gospodarki Niskoemisyjnej Ministerstwa Rozwoju poinformował
o prowadzonych w ministerstwie pracach nad nowelizacją ustawy OZE[1]. Prace te mają na celu wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji prosumenta zbiorowego. Jak wyjaśnił Przemysław Hofman „instalacja do mocy 500 kW mogłaby być współużytkowana przez większą liczbę użytkowników, niekoniecznie fizycznie, bezpośrednio podłączonych pod taką instalację, czyli de facto mogłaby to być zdelokalizowana instalacja w stosunku do odbiorcy, natomiast główną ideą tego projektu jest to, aby współużytkownicy współfinansowali utworzenie takiej instalacji, a potem w ramach dedykowanej umowy korzystali z energii generowanej z takiej instalacji”. Prowadzenie prac nad wprowadzeniem do porządku prawnego tzw. prosumenta zbiorowego potwierdziła Minister Jadwiga Emilewicz[2].
Prosument zbiorowy w praktyce
Na dzień opublikowania niniejszego artykułu nie wiadomo jeszcze, jaki model zostanie przyjęty przez polskiego prawodawcę. Wydaje się, że za inspirację posłużyć mogą wypracowane w praktyce biznesowej modele sprzedaży energii elektrycznej oparte na umowach cPPA. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje umów cPPA. Pierwszy cPPA fizyczny, polega na sprzedaży energii wytworzonej w instalacji OZE poprzez sieć operatora systemu dystrybucyjnego. Natomiast cPPA wirtualny (finansowy) jest w istocie kontraktem różnicowym, dzięki któremu nabywca może ponosić taki sam koszt zakupu energii, bez względu na wahania cen energii na rynkach.
Prosument wirtualny na Litwie
O rozwiązaniach przyjętych na Litwie warto przeczytać na stronie: https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/102933/litwini-wprowadzili-koncepcje-wirtualnego-prosumenta
[1] Na stronie internetowej: https://pvcon.pl/ znajduje się zapis video przytoczonej wypowiedzi przedstawiciela Ministerstwa Rozwoju. Koncepcja tzw. prosumenta zbiorowego omawiana jest od 24 minuty.
[2] https://nettg.pl/news/163085/status-prosumenta-dla-spoldzielni-mieszkaniowych-i-budynkow-wielorodzinnych